BG-български език / CS-čeština / DA-dansk / DE-Deutsch / EL-ελληνικά / EN-English / ES-Español / ET-eesti / FI-suomi / FR-français / GA-Gaeilge / HR-hrvatski jezik / HU-magyar / IT-Italiano / LT-lietuvių kalba / LV-latviešu valoda / MT-Malti / NL-Nederlands / PT-Português / RO-Română / SL-Slovenščina / SK-Slovenčina / SV-Svenska

Ogólny system preferencji (GSP) UE

Od 1971 r. unijny ogólny system preferencji poprzez jednostronne (czyli bez stosowania zasady wzajemności) zniesienie lub ograniczenie ceł przywozowych oferuje łatwiejszy dostęp do rynku UE dla towarów wwożonych z państw rozwijających się. U podstaw GSP leży zapewnienie łatwiejszego dostępu do rynku unijnego celem promowania trwałego rozwoju gospodarczego, społecznego i środowiskowego państw rozwijających się, zwłaszcza najbiedniejszych i znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji, czego nadrzędnym celem jest ograniczanie ubóstwa.

Na GSP składają się trzy oddzielne porozumienia z różnymi państwami korzystającymi z preferencji i poziomami preferencji.

  1. Porozumienie zwane standardowym systemem GSP dla krajów o niskim i średnio-niskim dochodzie przewiduje częściowe lub pełne zniesienie ceł na około dwie trzecie unijnych pozycji taryfowych. To porozumienie obowiązywało w 2019 r. dla 15 państw korzystających z preferencji.
  2. Szczególne rozwiązanie motywacyjne na rzecz zrównoważonego rozwoju i dobrych rządów (GSP+) ogranicza te same cła do 0% w przypadku „zagrożonych” krajów o niskim i średnio-niskim dochodzie, które ratyfikowały i wdrożyły 27 międzynarodowych konwencji dotyczących praw człowieka, praw pracowniczych, ochrony środowiska i dobrych rządów. System GSP+ obowiązuje obecnie dla 8 państw korzystających z preferencji.
  3. Porozumienie „Wszystko oprócz broni” (EBA), które obecnie obejmuje 48 państw korzystających z preferencji, przewiduje bezcłowy i bezkontyngentowy dostęp do rynku korzystającym z preferencji państwom najmniej rozwiniętym (LDC) dla wszystkich produktów z wyjątkiem broni i amunicji.

O przeglądzie systemu GSP UE i niniejszym badaniu

Bieżąca podstawa prawna systemu GSP, czyli rozporządzenie Rady (UE) nr 978/2012 z 25 października 2012 r, wygaśnie pod koniec 2023 r. Jeśli nie zostanie przyjęte nowe rozporządzenie w sprawie GSP, przestanie obowiązywać standardowy system GSP i GSP+, a dla wwozu z państw obecnie korzystających z preferencji będą obowiązywały „zwykłe” cła unijne. Dalsze zastosowanie będzie miało wyłącznie porozumienie EBA. W zależności od wielkości wwozu z danego państwa korzystającego z preferencji do UE może to się odbić na jego wzroście, zatrudnieniu i inwestycjach.

W śródokresowej ocenie systemu GSP (opublikowanej w październiku 2018 r.) stwierdzono, że bieżące ramy są w większości skuteczne i realizują swoje cele. Parlament Europejski w rezolucji nielegislacyjnej z marca 2019 r. uznał także pozytywne oddziaływanie rozporządzenia w sprawie GSP i przedstawił do przeglądu wiele rekomendacji. Koncentrują się one na zachęcaniu do dywersyfikacji wywozu, większy nacisk kładąc na udoskonalanie standardów środowiskowych, zaangażowanie zainteresowanych stron i lepsze monitorowanie wdrażania systemu GSP.

Komisja Europejska przygotuje ocenę oddziaływania badającą wpływ możliwych opcji polityki dla różnych elementów nowego rozporządzenia unijnego w sprawie GSP na gospodarkę, społeczeństwo, środowisko i prawa człowieka. Badanie wdrożone przez konsorcjum prowadzone przez BKP Economic Advisors, niemiecką firmę zajmującą się badaniami nad gospodarką i consultingiem, wspiera ocenę oddziaływania poprzez analizę potrzeby istnienia kilku opcji udoskonaleń, które wynikły z prac ewaluacyjnych, oraz względnych zalet i wad tychże opcji.

Prace nad badaniem, które potrwają przez 10 miesięcy, rozpoczęto w grudniu 2019 r. Zespół przygotuje trzy główne sprawozdania, które zostaną opublikowane na stronie internetowej i przed finalizacją omówione z zainteresowanymi stronami.